Τον τελευταίο καιρό γίνεται λόγος στην πόλη της Πάτρας για την επερχόμενη κατασκευή εγκαταστάσεων τροφοδοσίας και αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (Liquefied Natural Gas – LNG), που θα βρίσκονται στο νότιο λιμένα της περιοχής. Συγκεκριμένα, η εγκατάσταση LNG στην Πάτρα έχει προταθεί να χωροθετηθεί στο νοτιοδυτικό τμήμα του λιμανιού, σε έκταση περίπου 25.000 τετραγωνικών μέτρων, κοντά στις εκβολές του ποταμού Γλαύκου, εντός της χερσαίας ζώνης του λιμανιού και εντός κατοικημένης περιοχής. Πρόκειται για εγκαταστάσεις που θα έχουν ικανότητα αποθήκευσης 3.000 κυβικών μέτρων, ενώ όσον αφορά το στάδιο υλοποίησης του έργου, υπάρχει ήδη θετική γνωμοδότηση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Το εν λόγω έργο εντάσσεται στα πλαίσια της δράσης του ευρωπαϊκού προγράμματος POSEIDON MED II και υλοποιείται σε τρεις χώρες (Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο) και περιλαμβάνει μικρής κλίμακας υποδομές σε έξι ευρωπαϊκά λιμάνια (Πειραιάς, Πάτρα, Ηράκλειο, Ηγουμενίτσα, Λεμεσός και Βενετία).

Οι εγκαταστάσεις LNG στα ελληνικά λιμάνια για τον ανεφοδιασμό πλοίων εντάσσονται στον σχεδιασμό της ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου), η οποία συντονίζει το πρόγραμμα POSEIDON MED II. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος αγγίζει τα 53 εκατ. ευρώ τα οποία μπαίνουν κατά το ήμισυ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ τα υπόλοιπα από 26 ναυτιλιακές και πετρελαϊκές εταιρείες, μεταξύ των οποίων και πολυεθνικές που έχουν για έδρα χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία. Βάσει του Εθνικού Πλαισίου Πολιτικής για τα εναλλακτικά καύσιμα και την Οδηγία (2014/94) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα πρέπει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 να υπάρχει ικανός αριθμός σημείων ανεφοδιασμού πλοίων ΥΦΑ σε κεντρικούς λιμένες της χώρας.

Παρότι οι κυρίαρχοι (πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες, κρατικές αρμόδιες αρχές και λοιποί ενεργειακοί κολοσσοί) προσπαθούν μας παρουσιάσουν το LNG ως ασφαλές, φιλικό και περιβαλλοντικά βιώσιμο εναλλακτικό καύσιμο, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική καθώς η χρήση του εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και είναι καταστροφική τόσο για το περιβάλλον όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Παρακάτω θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στα επιχειρήματα που ευαγγελίζονται το ελληνικό κράτος και οι επιχειρήσεις που αποβλέπουν σε κέρδη από την εκμετάλλευση του LNG.

Επιχείρημα 1^ο: Οι εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν τηρούν τα πιο αυστηρά νομικά πλαίσια ασφαλείας και είναι απολύτως ασφαλείς.

Πρόκειται για κατάφορο ψέμα, καθώς ατυχήματα, όπως εκρήξεις και πυρκαγιές, και γίνονται και είναι ιδιαίτερα θανατηφόρα με δεκάδες νεκρούς. Πιο αναλυτικά, οι πιο προφανείς κίνδυνοι από LNG προκύπτουν από την ευφλεκτότητα του, την κρυογόνο θερμοκρασία του (-162 ºC) και τη διασπορά του ατμού υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Ως γνωστόν, το κύριο συστατικό από το οποίο αποτελείται το LNG είναι το μεθάνιο, το οποίο είναι άχρωμο και άοσμο, ενώ παράλληλα θεωρείται εύφλεκτο και ασφυξιογόνο στην ανθρώπινη έκθεση. Όταν το LNG διαρρέει, παράγει αρχικά ένα σύννεφο ατμού. Αυτοί οι κρύοι ατμοί είναι πυκνότεροι από τον αέρα και μαζεύονται πιο κοντά στο νερό ή στο έδαφος. Το σύννεφο ατμού έπειτα αναμειγνύεται µε τον αέρα, θερμαίνεται και διασκορπίζεται στην ατμόσφαιρα. Εάν δεν υπάρξει ανάφλεξη εκείνη τη στιγμή, θα παρασυρθεί από τον άνεμο. Τα σύννεφα μπορούν να διανύσουν αποστάσεις χιλιομέτρων μέχρι τελικά το αέριο να αναφλεχτεί, πράγμα που καθιστά τις υποδομές LNG άκρως επικίνδυνες ειδικά όταν βρίσκονται κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Αν και οι κανονισμοί ορίζουν την κατασκευή τους μερικά χιλιόμετρα μακριά από κατοικίες, αυτό εξακολουθεί να μην αποτελεί ασφαλή λύση, καθώς η απόσταση που μπορεί να διανύσει ένα τέτοιο σύννεφο εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και ειδικότερα τους ανέμους. Στην Πάτρα, η κατασκευή των εγκαταστάσεων LNG στο λιμάνι θέτει σε θανάσιμο κίνδυνο όλη την πόλη και τις γύρω κατοικημένες περιοχές. Επιπλέον, οι φωτιές που προκαλούνται κατά την ανάφλεξη των αερίων είναι αδύνατο να κατασβηστούν μέχρι να καεί όλο το αέριο που έχει διαρρεύσει. Επίσης, αν δεν αναφλεγεί το ήδη εξατμισμένο LNG και η συγκέντρωσή του είναι αρκετά υψηλή, τότε είναι ικανό να δημιουργήσει ασφυξία στα άτομα που βρίσκονται σε κοντινή εμβέλεια. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε, ότι εκτός από τις εγκαταστάσεις που θα φτιαχτούν, επικίνδυνα για θανατηφόρα ατυχήματα είναι επίσης, τα βυτιοφόρα, τόσο στη θάλασσα όσο και στη ξηρά, που θα μεταφέρουν LNG μέσα και γύρω από την πόλη και το λιμάνι, από και προς τις δεξαμενές αποθήκευσης.

Επιχείρημα 2^ο: Το φυσικό αέριο αποτελεί την πιο ρεαλιστική, υπεύθυνη και οικολογική λύση ως καύσιμο σε σχέση με τους υπόλοιπους υδρογονάνθρακες, για την προστασία του περιβάλλοντος και για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων αναδιαμορφώνουν εξολοκλήρου τους βιότοπους αλλά και το ανάγλυφο. Κατά την εξόρυξη φυσικού αερίου κατασπαταλούνται τεράστια αποθέματα νερού, τα οποία γίνονται τοξικά και έπειτα καταλήγουν συχνά στον υδροφόρο ορίζοντα, απειλώντας θανάσιμα την υγεία των ανθρώπων και των υπόλοιπων ζώων. Επιπλέον, καθώς η κλιματική αλλαγή απειλεί συνολικά τη ζωή στον πλανήτη η οριστική παύση της χρήσης υδρογονανθράκων αποτελεί μονόδρομο. Το φυσικό αέριο κατά την καύση του παράγει 20-40% λιγότερες εκπομπές CO₂ από το συμβατικό πετρέλαιο. Ωστόσο, η εξόρυξη φυσικού αερίου και η μεταφορά του με αγωγούς ή άλλα μέσα οδηγεί στη διαρροή μεθανίου. Το μεθάνιο είναι 34 φορές ισχυρότερο από το CO₂ στην παγίδευση θερμότητας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 100 ετών και 86 φορές ισχυρότερο τα πρώτα 20 χρόνια. Οι προκαταρκτικές μελέτες και οι επιτόπιες μετρήσεις δείχνουν ότι αυτές οι διαρροές μεθανίου, μπορεί να αγγίζουν μέχρι και το 10% επί του συνόλου. Αυτές οι ποσότητες διαρροής μεθανίου απευθείας στην ατμόσφαιρα το κάνουν κατά πολλούς ερευνητές πιο επικίνδυνο από τον άνθρακα και το πετρέλαιο. Με χρήση της εξορυκτικής μεθόδου της υδραυλικής ρηγμάτωσης οι διαρροές υπολογίζονται κατά 30% μεγαλύτερες από τις συμβατικές μεθόδους εξόρυξης. Επιπλέον, δε γίνεται να μην αναφερθεί η έντονη σεισμικότητα που η υδραυλική ρηγμάτωση προκαλεί με τα χιλιάδες ρήγματα που δημιουργούνται στο εσωτερικό του εδάφους.

Επιχείρημα 3^ο: Η έλευση του LNG θα συμβάλει στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Οι όποιες νέες θέσεις εργασίας δημιουργηθούν για τις ανάγκες των εγκαταστάσεων LNG σίγουρα θα είναι ελάχιστες και μεγάλης επικινδυνότητας για τους εργαζόμενους, ενώ η ρύπανση που θα προκληθεί από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις αυτές θα έχουν επιπτώσεις τόσο στην υπάρχουσα τοπική οικονομία, όσο και στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων. Επιπλέον, η τοποθεσία που θα γίνουν τα έργα στην Πάτρα αφορούν μία περιοχή που αποτελείται από εργατικές γειτονιές, οι οποίες θα υποτιμηθούν ακόμα περισσότερο με την δημιουργία μιας ρυπογόνας βιομηχανικής μονάδας, ενώ θα επιβαρυνθεί γενικότερα και ολόκληρη η πόλη. Όσο αφορά στο ζήτημα της πρόσβασης σε φθηνό καύσιμο για οικιακή χρήση πρέπει να αναφερθεί ότι σε αυτή τη φάση οι σχεδιασμοί αφορούν μόνο στον εφοδιασμό πλοίων αν και υπάρχουν ήδη προτάσεις που μιλάνε για επέκταση των εγκαταστάσεων στο μέλλον και για αστική και βιομηχανική χρήση. Ωστόσο, για τους χιλιάδες ανθρώπους που δε μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους και αδυνατούν να καλύψουν βασικές τους ανάγκες όπως της θέρμανσης, το ζήτημα δε θα λυθεί με ένα λίγο πιο φθηνό καύσιμο (η τιμή του οποίου δεν εγγυάται κανείς ότι θα παραμείνει έτσι). Αντίθετα, οι ακόμα μεγαλύτερες εγκαταστάσεις και η περισσότερη ρύπανση της περιοχής μας, θα συμβάλει άμεσα στην περαιτέρω υποτίμηση του βιοτικού επιπέδου και της υγεία μας.

Επιχείρημα 4^ο: To LNG θα φέρει μεγάλα οφέλη για την εθνική οικονομία και την εθνική ασφάλεια.

Αν κάποιοι βγουν κερδισμένοι από τις επενδύσεις στο LNG αυτοί θα είναι οι εταιρείες που θα εμπορεύονται το καύσιμο. Το εθνικό συμφέρον δεν έχει καμία σχέση με την ποιότητα ζωής των εργατικών στρωμάτων, καθώς τα αφεντικά όπως είναι γνωστό δε μοιράζουν τα κέρδη τους, αλλά αντίθετα τα συγκεντρώνουν μέσω της εκμετάλλευσης της εργασίας (ειδικά όταν αυτή είναι φθηνή και χωρίς δικαιώματα). Άλλωστε, υπάρχουν πάρα πολλές χώρες που οι εθνικές τους οικονομίες είναι πάρα πολύ ακμαίες, ενώ ο πληθυσμός τους παλεύει κυριολεκτικά για την επιβίωση. Το ίδιο ισχύει και για την εθνική ασφάλεια, καθώς τα συμφέροντα κάθε κράτους, τα οποία ταυτίζονται με τις οικονομικές και γεωπολιτικές τους επιδιώξεις οδηγούν σε πολεμικές συρράξεις. Σήμερα, που οι ανταγωνισμοί στην περιοχή της νοτιοανατολικής μεσογείου εντείνονται, με συγκρούσεις να διαδραματίζονται σε όλη την περιοχή, οι ρητορείες περί συσχετισμού της μετατροπής της χώρας σε ενεργειακό κόμβο και η ασφάλεια, είναι αντιθετικές καθώς πάνε χέρι-χέρι με «αμυντικές» συνεργασίες και αναβάθμιση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή. Αυτό άλλωστε φαίνεται ξεκάθαρα τόσο από τις στρατιωτικές συμμαχίες που συνάπτει το ελληνικό κράτος με το Ισραήλ και την Κύπρο με φόντο τις ΑΟΖ και την εκμετάλλευση τους, ενάντια στις αντίστοιχες τούρκικες επιδιώξεις, όσο και με την αναβάθμιση της ελληνικής θέσης στο ΝΑΤΟ και την αναθέρμανση των στρατιωτικών συνεργασιών με τις ΗΠΑ.  

Οι σχεδιασμοί να μείνουν στα χαρτιά

Απέναντι σε όλα αυτά, την επέλαση του κεφαλαίου και την εφεύρεση νέων επενδυτικών καταστροφικών σχεδίων, τη λεηλασία του φυσικού κόσμου και των ίδιων μας των ζωών, οφείλουμε να αντισταθούμε και να οργανωθούμε σε τοπικές – κοινωνικές πρωτοβουλίες αγώνα με οριζόντια, αντιιεραρχικά και αντιθεσμικά χαρακτηριστικά. Πρωτοβουλίες αγώνα, οι οποίες θέτουν σθεναρά αναχώματα στα επενδυτικά καταστροφικά σχέδια των κυρίαρχων και τάσσονται εμφατικά ενάντια στην αντικειμενοποίηση του φυσικού κόσμου στο βωμό του κέρδους και δεν επαναπαύονται με »έτοιμες» και αδιέξοδες »λύσεις» που προτείνουν οι κάθε λογής καλοθελητές και μεγαλοεπενδυτές.

ΟΥΤΕ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ LNG ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΤΗ ΛΕΛΗΛΑΣΙΑ ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ